چگونگی پیدایش هنر های رزمی

هرچند تاريخ هنرهاي رزمي پيچيده بوده و چندان با دقت ثبت نشده است، اما آثار و شواهدي که از هنرهاي رزمي اوليه در دست است نشان ميدهد که از ابتدا شکلهاي فراواني از هنرهاي رزمي وجود داشته است و هرکدام به طور جداگانه آغاز شده و شکل گرفته اند. اما به طور کلي، بعضي تمدنهاي خاص، تاثير فراوان و بيشتري بر شکل گيري هنرهاي رزمي داشته اند. 

تاريخ هنرهاي رزمي معاصر بيشتر به فرهنگ آسيايي نسبت داده ميشود اما در حقيقت هزاران سال است که در هر سرزمين، اشکال مختلفي از هنرهاي رزمي وجود داشته و دارد. در يونان و روم باستان شکلي از هنر رزمي به نام پانکراسيون وجود داشته است که هنر قدرت محض بوده است. اين هنر شامل ترکيبي از شيوه هاي مبارزه مانند کشتي، پرتاب قلاب و گرز و تور افکني بوده است. همچنين از تکنيکهاي مشت زني نيز در آن استفاده ميشده است. قديمي ترين مدرک از وجود پانکراسيون به 700 سال قبل از ميلاد برميگردد اما نشانه هايي وجود دارد که اين هنر رزمي مدت بسياري قبل از اين دوره نيز وجود داشته است و هنوز هم در يونان به آن پرداخته ميشود.

کشتي سامبو که در سال 1938 توسط کميته فرهنگ سلامت جسمي در اتحاد جماهير شوروي به عنوان يک ورزش شناخته شد نيز ريشه در دوران باستان دارد و اين شيوه مبارزه در حال حاضر در ارتش روسيه براي مبارزه تن به تن تدريس ميشود. در حال حاضر سامبو روسي توسط فدراسيون جهاني کشتي آماتوري، به عنوان يکي از سه روش بين المللي کشتي شناخته شده است و روز به روز محبوبيت بيشتري مييابد.

روميان باستان هم با شيوه اي متفاوت به هنرهاي رزمي ميپرداختند. آموزش هنرهاي رزمي رومي شامل تدريس تلفيقي از سلاحها و سپرها با حرکات بدني است. دليل اين کار نيز واضح است، مسابقات مهارتهاي جنگي آن زمان معمولا به مرگ ختم مي شد و حريف لزوما انسان نبود. روميان باستان از تماشاي نبرد منجر به مرگ انسان و جانوران وحشي بسيار لذت ميبردند! اين شيوه مبارزه، استفاده از اسلحه را ضروري ميکرد و در عين حال موجب پيدايش تکنيکهاي رزمي بسيار موثري شد که در طول زمان همچنان کارآمد باقي مانده اند. 

علي رغم اينکه بيشتر تمدنها به نوعي از هنرهاي رزمي ميپرداخته اند، اکثر روشهاي معاصر مبارزه تن به تن، ريشه در فرهنگ آسيايي دارد. با توجه به پيشينه هنرهاي رزمي در چين که به حدود 5000 سال قبل از ميلاد برميگردد، شکي نيست که نقش چين در شکل گيري اين فنون بسيار پر اهميت بوده است. هرچند مورخين بسياري از تکنيکهاي رزمي چيني را به بودي دارما راهب هندي - شخصي که آيين ذن بوديسم را به چين آورد - نسبت ميدهند، مدتها قبل از آمدن او، در چين باستان به انجام حرکات و فنون رزمي پرداخته ميشده است و البته نبايد نقش بودي دارما را در پيشبرد و حفظ فنون هنرهاي رزمي چين ناديده گرفت.

تاثير ژاپن نيز بر هنرهاي رزمي بسيار قابل توجه بوده است. کاراته، که در اصل در اوکيناوا  به وجود آمده است، در سال 1921 در ژاپن به رسميت شناخته شد اما مدتها قبل از آن به ژاپن رسيده و به کار ميرفت. کيودو يا روش کمانگيري، يکي از قديمي ترين هنرهاي رزمي شناخته شده در ژاپن است و نوعي تير اندازي با کمان است که حدود 2000 سال قبل به حد کمال رسيده و امروز نيز ورزشي زنده و پرطرفدار است. 

ورزشهاي موثر کره بر هنرهاي رزمي عبارتند از تاي کوون دو  و هاپکيدو . قدمت تاي کوون دو به 1300 سال قبل برميگردد و قديمي ترين هنر رزمي زنده کره است. در اين روش، بسياري از فنون و فلسفه چيني ديده ميشود که توسط راهبان بودايي که ابتدا در چين آموزش ديده بودند، به کره منتقل شده اند. 

تاريخ هنرهاي رزمي به اندازه شيوه هاي آن، متنوع و گوناگون است. اما يک عامل مشترک در بين تمام آنها وجود دارد و آن نياز به دفاع شخصي است. بعضي از اين فنون بسيار عملي تر از انواع ديگر آن هستند اما ميتوان گفت که هر هنر رزمي به مبارز اين امکان را ميدهد تا با روشي متمايز و موثر به دفاع ازخود بپردازد. هنرهاي رزمي سنتي به دو دسته ملايم و خشن تقسيم ميشوند البته هر دو دسته داراي عناصري از روش ديگر را در خود دارند و اين قاعده کلي و اصلي هر ورزش است که آنرا در دسته ملايم يا خشن جاي ميدهد. 

تاي کووان دو، با طرز قرارگيري خشک و محکم و ضربه هاي قدرتمند سبکي خشن شناخته ميشود. مبارز طرفدار اين روش، حمله ها را با سرعت و قدرت جواب ميدهد و با پيش قدم شدن در حرکت، کنترل مبارزه را به دست ميگيرد. تاي چي چوان (Tai Chi Chuan) براي فنون نرم و طفره آميزش شهرت دارد که خشونت را نه با زور که با برگرداندن نامحسوس حرکت به سمت حريف، جواب ميدهد. در واقع اصطلاح ملايم و خشن ربطي به موثر بودن حرکات براي برنده شدن در مبارزه ندارد بلکه به شيوه تفکر حاکم بر کل آن دلالت ميکند.

بيشتر فنون بسيار موثر رزمي ترکيبي از هر دو دسته هستند و با درهم آميختن عناصري از هر دو روش، به شيوه اي بسيار کارآمد در دفاع شخصي مبدل ميشوند. روش مدرن مبارزه، در تقابل با روش سنتي هنرهاي رزمي، عناصري را از هنرهاي متفاوت رزهي با هم ترکيب کرده و به روش عملي ديگري در دفاع شخصي دست يافته اند. در سبک جيت کوندو (Jeet Kune Do) از اين ديدگاه در شکل دادن به فنون رزمي استفاده شده است. درک اين مطلب بسيار اهميت دارد که پرداختن صرف به فقط يک آيين رزمي برخلاف شيوه دفاع شخصي است که در روشهاي مبارزه تن به تن مدرن به کار ميرود. گرفتن عناصر عملي از هر روش مبارزه و تبديل آنها به يک روش شخصي، چيزي است که سبک جيت کوندو آموزش ميدهد. حفظ انعطاف در مبارزه و خشک و قابل پيش بيني نبودن حرکات به حرکاتي نرم و خودانگيخته منجر ميشود. درک روشهاي ملايم و خشن به مبارز اين امکان را ميدهد که در مراحل مختلف مبارزه خلاقانه عمل کند. 

انواع هنرهاي رزمي آسيايي که امروز مورد استفاده قرار ميگيرند عبارتند از : 

• دو (Do) : روش، شيوه، راه رسيدن به ديدگاه شخصي. 

• جيتسو (Jitsu) : فنون و تکنيکها (در هنر مبارزه). 

• آيکيدو (Aikido) : فن شجاعت و هماهنگي، هنري رزمي شامل قفل شدنها، حرکات سريع، پرتابها و هماهنگ سازي. 

• آيکي جيتسو (Aikijitsu) : روشي مانند آيکيدو با تاکيد بر تکنيک. 

• بوجوتسو (Bujutsu) : هنرهاي مبارزه در رده جنگجويان ژاپني. 

• بوشيدو (Bushido) : شيوه جنگجويانه. 

• گوشين (Goshin) : دفاع شخصي (محافظت از بدن). 

• گوشين جيتسو (Goshin Jitsu) : فنون دفاع شخصي. 

• جودو (Judo) : ورزشي رزمي بر مبناي پرتاب کردن بدن به سمت مخالف و در زبان عاميانه "جا خالي دادن" و کنار کشيدن از ضربه حريف براي رسيدن به پيروزي. جودو در بين هنرهاي رزمي ملايم قرار گرفته است. 

• جوجيتسو (Jujitsu) : نوع ديگري از روش ملايم مبارزه شامل کنار کشيدنها و قفل شدنها. 

• کاراته (Karate) : روش مبارزه با دست خالي و شامل ضربه هاي سريع دست و پا. 

• کمپو (Kempo) : روش مشت زني. 

• کندو (Kendo) : ورزش شمشير زني ژاپني. 

• تاي کوون دو (Tae Kwon Do) : روش مبارزه کره اي شامل ضربه ها و به معني روش استفاده از دست و پا.