ورزشکار بی اخلاق یعنی ورزشکارنما ! یعنی شخصی که به فعلی مشغول است اما از باطن آن عمل بی خبر است . این مطلب را با یک سئوال اساسی آغاز میکنم :

شما ترجیح می دهید یک ورزشکار با صفت برنده باشید یا یک ورزشکار پهلوان صفت ؟

مولانا واعظ کاشفی، دانشمند قرن نهم و دهم هجری، در باره خصوصیات یک پهلوان واقعی چنین می نگارد:

"اگر پرسند: که را پهلوان توان گفت؟ بگوی: آن کس که دوازده صفت داشته باشد، و آن عبارتنداز:

اول: ترس از خدا [و به عبارتی خشیت از خدا داشته باشد، به جهت این که هم علم در این صفت دارد و هم قوّه و قدرت، که بدون ترسو از خدا، مایه فساد و نشر است]؛

دوم: متابعت از شرع؛

سوم: تن قوی؛

چهارم: زبان خوش؛

پنجم: دل دلیر [تن قوی دارد، جان و روان قوی و ظرفیت بسیار که از حرف سخت و درشت جاهلانه، از کوره در نرود و متابعت هوای نفس نکند، که مبادا بر این سبیل به دیگران آسیب رسد]؛

ششم: فرد کامل؛

هفتم: صبری تمام؛

هشتم: علم به کمال؛

نهم: تلاش و کوشش دایم؛

دهم: خلقی پسندیده؛

یازدهم: دوری از حرام و پوشانیدن خویش از محرمات و ستر عورات و اجتناب از محرمات الهی.

دوازدهم: نعمتی بر دوام."

همواره در عرصه ورزش و خصوصا ورزشهای رزمی افرادی هستند که نامشان از یادها فراموش   نمی شود و به نیکی از آنها یاد می شود ، مهم نیست شما در چه دایره ای از معروفیت و شهرت قرار دارید ، مهم نیست در یک باشگاه کوچک تمرین میکنید یا در سطح مسابقات کشوری یا جهانی شناخته شده اید ! مهم این است که در این دایره که از افرادی که با شما تمرین می کنند یا با شما برخورد دارند قبل از اینکه از مهارت ورزشی و هنر رزم و توانایی رزمی شما آگاه شوند از منش و رفتار و متانت شما پی به جلوه ای ناپیدا از فعالیت شما ببرند . 

یک رزمی کار حرفه ای متواضع ترین فرد در جامعه است البته تواضع و اخلاق منافاتی با احقاق حقوق ندارد . البته گاهی بزرگمردان ورزش را دیده ایم که برای حفظ حریم و حرمت خود بر سر حق و حقوق خود هم مجادله ای داشتند .

اگر برای هر شغل و حرفه ای هنجار ها و اخلاقها و رفتاری تعریف شود به صراحت و با قاطعیت    می توان گفت پسندیده ترین و زیبا ترین منش و رفتار را می توانید در ورزش علی الخصوص ورزش رزمی بیابید .

هیچ منافاتی ما بین مهربانی و عطوفت و ورزشهای رزمی نیست ، همانگونه که یک رزمی کار باید به اساتید خود و شاگردان ارشد تر از خود و همچنین به محل تمرین خود احترام بگذارد باید بداند که این احترام را به اعضایی که از او جدیدتر و مبتدی تر هستند نیز باید بگذارد . فخر فروشی و قدرت نمایی در ورزشهای رزمی هیچ جایی ندارد . اگر رزمی کاری به عناصر آلوده است قطعا مسیر را اشتباه   می پیماید و فرجام خوبی در انتظار او نخواهد بود .

اگر خیلی وقت است که رزمی کار میکنید این مساله را به خوبی درک میکنید :

آیا یادتان می آید در ابتدا که به فرا گرفتن هنرهای رزمی مشغول بودید همواره در پس ذهن خود و یا بعد از یاد گرفتن تکنیک و فن در فکر استفاده از آن در یک درگیری بودید ؟ اما چه می شود که بعد از طی درجات و اصطلاحا خوردن خاک باشگاه و زمین مبارزه از این طرز تفکر دور میشوید ؟ تنها دلیل آن این است که ورزشهای رزمی روح شما را پالایش و به آن وسعت می بخشد .

روح شما در احترام متقابل بین شما و  هم رزم هایتان در مسیر فراگیری هنرهای رزمی و رسیدن به کمال در این مسیر پالایش و آراسته خواهد و به نگین هایی از اخلاق پهلوانی از جمله : مروت ، جوانمردی ، تواضع ، خشوع ، راستگویی ، مهربانی و .... مزین می گردد .

به قدری ملاک و معیارهای اخلاقی در ورزش محکم و با پشتوانه است که به قاطعیت می توان از آن به عنوان بهترین سرلوحه اخلاق در جامعه مطرح کرد .

همه روزه صدها نفر علاقه مند  به عنوان هنرجو در کلاس های رزمی ثبت نام می کنند. اما تنها عده معدودی  از آنها این مسیر را تا رسیدن به درجات بالا ادامه می دهند. این موضوع دلایل گوناگون و متنوعی دارد. شاید یکی از دلایل اصلی آن،عدم تطابق پیش فرض ها و تصورات این هنرجویان با حقیقتی است که با آن روبرو می شوند. گاهی اوقات نیز انتخاب اشتباه یک سبک یا یک کلاس رزمی و پیامد های حاصل از آن می تواند دلیل این امر باشد. از این رو مجموعه مواردی که شما باید قبل از ثبت نام در کلاس های رزمی در نظر بگیرید، از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر آماده اید با هم پنج مورد اساسی در این زمینه را مرور می کنیم: 

*  قبل از هرچیز، دلیل خود از ثبت نام در یک کلاس رزمی را مشخص کنید. دقیقا دنبال چه هدفی هستید؟ می خواهید یک قهرمان ورزشی باشید؟ به دنبال فلسفه هنرهای رزمی هستید؟ خب،هرکدام از این اهداف نیاز به انتخاب رشته و سبک خاصی دارد. اگر شما تنها به دنبال جنبه های ورزشی هستید و ناآگاهانه در یک هنر رزمی مشغول شوید، ممکن است خیلی زود کلاس را ترک کنید. همچنین اگر به دنبال هنرهای رزمی باشید و در یک کلاس که در آن روی ورزشهای رزمی تمرین می شود ثبت نام کنید هم احتمال ترک کلاس شما در آینده زیاد است. پس نخست دلیل خود را از فراگیری رشته های رزمی به وضوح مشخص کنید.

* خیلی روی تبلیغات سبک ها و باشگاه ها حساب باز نکنید. چرا؟ اولا به این خاطر که در کشور ما هنوز فرهنگ  تبلیغ کردن خصوصا در رشته های رزمی جا نیافتده است. بنابراین تعداد زیادی از مربیان، سبک ها و باشگاه ها اصولا در مطبوعات تبلیغ نمی کنند. به عبارت ساده تر، تبلیغاتی  که شما در رسانه ها می بینید شاید تنها مربوط به حدود 30 درصد رزمی کشور باشد. یعنی اگر تکیه شما برای پیدا کردن یک سبک یا مربی فقط آگهی های مطبوعاتی باشد، شما عملا خودتان را از تعداد زیادی از سبک ها و مربیان محروم کرده اید. دوما آگهی دهنده ها نیز معمولا راه درست تبلیغ کردن را نمی دانند. در اکثر آگهی ها معمولا بدرد بخور ترین بخش همان بخشی است که شماره تلفن و آدرس باشگاه را نوشته اند! باقی قسمت ها بیشتر به یک بیانیه کوبنده و یا یک متن مدح آمیز شبیه است . قطعا هیچکس نمی گوید  ماست من ترش است! پس ادعا های مطرح شده در آگهی ها معمولا قابل اطمینان نیستند. بنابراین بهتر است تنها ده درصد آنچه که در اینگونه آگهی ها مطرح شده است را جدی بگیرید و سعی کنید حتما با مراجعه حضوری و مشاهده نحوه تمرینات آنها و مقایسه آن با کلاس ها و سبک های دیگر، در مورد آن سبک یا کلاس رزمی تصمیم بگیرید نه با ادعا های مطرح شده.

* اینکه یک مربی چند مقام قهرمانی بدست آورده و یا عضو فلان انجمن و فدراسیون است مهم است (البته اگر حقیقت داشته باشد!) اما لزوما به معنی این نیست که این مربی حتما مربی خوبی هم هست. مسئله آموزش مسئله دیگری است، چه بسا قهرمانانی که توان فنی بسیار بالایی دارند اما توان انتقال معلومات خود را به دیگران ندارند و چه مربیانی که اگرچه دارای عناوین جهانی نیستند اما فن آموزش و انتقال دانسته های خود به دیگران را به خوبی بلدند.

*  هم هنرهای رزمی و هم ورزش های رزمی، رشته هایی زمانبر هستند و برای رسیدن به مراحل بالا در آنها نیاز به چندین سال  تلاش و کوشش است. بنابراین قبل از ثبت نام در یک کلاس رزمی، خودتان را از هر لحاظ برای یک دوره چند ساله آماده کرده و از مربیان و سبک هایی که به شما وعده استادی در مدت زمان کوتاه را می دهند برحذر باشید.

* نکات ایمنی را حقیقتا جدی بگیرید! بلافاصله پس از ثبت نام در یک کلاس رزمی، اقدام به تهیه وسایل ایمنی مورد نیاز کرده (همیشه از وسایل ایمنی مربوط به سبک خود استفاده کنید) و هرگز به خاطر پرداخت هزینه کمتر، از وسایل غیر استاندارد و بی کیفیت استفاده نکنید(چراکه گاهی اوقات خود این وسایل غیر استاندارد ممکن است شرایط آسیب دیدگی جدی شما را فراهم کنند). همچنین از مربیان و کلاسهایی هم که نکات ایمنی را جدی نمی گیرند و در کلاس آنها تمرینات غیر اصولی جریان دارد دوری کنید.

مهمترین سوال برای شروع این است که ببینید هدفتان از روی آوردن به رشته های رزمی چیست. قهرمانی و یا دفاع شخصی؟ شاید این سئوال برایتان پیش بیاید که چه لزومی به اینکار هست؟ مگر اصلا این دو هدف در تضاد با هم هستند؟ مگر نه اینکه رشته های رزمی می توانند هردوی این اهداف را محقق کنند؟

 در جواب باید گفت؛ ممکن است این حرف در مورد بیشتر رشته های رزمی درست باشد،اما این روزها همه می خواهند در یک مدت زمان مشخص و کوتاه به اهدافی که دارند برسند. اینجاست که مشخص کردن هدف بسته به اینکه اولویت شما از تمرین چیست، شما را در انتخاب رشته ای که  اهدافتان را زودتر محقق می کند یاری می کند.

مثلا کسی که به رشته جوجیتسو روی میاورد، هم می تواند هدفش قهرمانی باشد و هم  دفاع شخصی. همینطور کسی هم که به تمرین کاراته می پردازد، می تواند هردوی این اهداف را مد نظر داشته باشد. هردوی این افراد پس از مثلا 5 سال تمرین مداوم، هم می توانند به یک قهرمان تبدیل شده باشند و هم در صورت لزوم می توانند از مهارت هایشان برای دفاع از خود استفاده کنند. اما حالا اگر یک محدودیت زمانی را درنظر بگیریم چطور؟

درواقع بحث اصلی زمانی است که شما در یک مدت زمان کوتاه می خواهید به یک هدف مشخص برسید. مثلا پس از شش ماه تمرین آیا هر دوی این رشته ها به یک اندازه ورزشکار را برای دفاع شخصی آماده کرده اند؟ جواب منفی است. ماهیت تکنیک های جوجیتسو و کاراته (برای مثال) با هم متفاوت است و به همین خاطر معمولا پس از شش ماه تمرین،یک جوجیتسو کار از آمادگی بهتری برای دفاع شخصی برخوردار شده است درحالیکه ماهیت تکنیک های کاراته به شکلی است که زمان بیشتری می برد تا فرد بتواند از آنها برای دفاع شخصی بهره ببرد.

حالا اگر هدف کسی از روی آوردن به رشته های رزمی فقط دفاع شخصی آن هم در مدتی کوتاه باشد، می بینید که تعیین هدف قبل از انتخاب یک رشته می تواند تا حد زیادی برایش موثر باشد. البته تا اینجای کار را معمولا همه می دانند. بحث این است که  اگر کسی با تعیین هدف، رشته مناسبی را انتخاب کرد دیگر کار تمام است؟ مسلما خیر!

نکته ای را که نباید فراموش کرد این است که اکثر رشته های رزمی که امروزه رایج اند، درواقع ورزش های رزمی هستند و این بدان معنی است که در کلاس های امروزی عملا برروی بسیاری از تکنیک های کاربردی رزمی تمرین نمی شود. حتما شما هم این اصل که می گوید باید آنقدر روی یک تکنیک تمرین کنید تا در موقع لزوم بدن شما ناخودآگاه آن را اجرا کند شنیده اید. این اصل در گذشته مشکلی از نظر دایره تکنیک هایی که رزمی کاران تمرین می کردند ایجاد نمی کرد چون یک مبارز  می توانست از تمامی این تکنیک ها در یک مبارزه استفاده کند. اما حالا که اکثر این رشته ها ورزشی و تابع مقرراتی شده اند، شما باید بین تکنیک های مجاز و غیر مجاز تفکیک قائل شوید.

البته زمانی که جوجیتسو ورزشی متولد شد و یا زمانی که تلاش شد تا تکواندو به عنوان یک رشته ورزشی به بازیهای المپیک راه یابد، هدف این نبود که تکنیک های کاربردی و اصیل این رشته ها نادیده گرفته شوند. هدف این بود که رزمی کاران تنها در هنگام مسابقات با رعایت قوانین که از یک سری بایدها و نبایدها تشکیل شده بود پیروی کنند.

اما از آنجا که این روزها هدف اکثر باشگاه ها قهرمانی و کسب مدال از رقابت هاست، عملا بسیاری از تکنیک ها به خاطر اینکه اجرای آنها در مسابقات ممنوع است از دایره تمرینات هم حذف شده اند که  از قضا معمولا این تکنیک ها جزو کاربردی ترین تکنیک ها در دفاع شخصی هستند. بنابراین نه تنها انتخاب رشته شما باید با توجه به هدفتان باشد که نحوه تمریناتتان و تکنیک هایی که روی آنها تمرکز  می کنید هم باید با هدف شما متناسب باشند. اگر هدف شما قهرمانی در مسابقات تکواندو است و بعد مرتبا روی تکنیک های مثلا قفل یا پرتابی تمرین کنید، نتیجه این می شود که این تکنیک ها ملکه ذهنتان شده و در برابر حریف، ناخوداگاه از آنها استفاده می کنید و طبیعتا مرتبا اخطار می گیرید. این همان دلیلی است که اکثر باشگاه ها فقط روی تکنیک هایی که در مسابقات مجاز است تمرکز می کنند.

اما از طرفی اگر فقط به تکنیک های مجاز در مسابقات تمرکز و باقی تکنیک ها را نادیده بگیرید درحالی که هدف اولتان دفاع شخصی است، آنگاه در یک مبارزه واقعی عملا از شانس بسیار اندکی برای پیروزی برخوردارید.

پس چکار باید کرد؟ جواب ساده است؛ اولویت و هدفتان از تمرین را مشخص کنید تا مشخص شود که دقیقا باید روی کدام تکنیک ها تمرکز کنید، این موضوع خصوصا زمانی اهمیت پیدا می کند که رشته مورد نظر شما یک ورزش رزمی و یا یک هنر رزمی که مسابقات ورزشی هم دارد باشد. هرگز فراموش نکنید که بین یک مسابقه ورزشی و یک مبارزه واقعی تفاوت های بسیاری وجود دارد.

ریشه های جوجیتسو

جوجيتسو معمولا به عنوان هنري دفاعي شناخته مي شود.هنري رزمي از ژاپن که به عنوان بخشي از مهارت رزمي به توسط سامورايي ها در دوران فئودال تاريخ ژاپن به کار مي رفته است. جوجيتسو معمولا به عنوان سبک مبارزه بدون سلاح شناخته  شده است و به صورت دقيق تر مي توان بيان داشت که سبکي از مبارزه با دستان خالي است که مي تواند از سلاح هايي ( معمولا سلاح هاي کوچک) در برابر حريفان مسلح و غير مسلح نيز استفاده کند.

جوجيتسو به عنوان هنري نسبتاً نرم دسته بندي مي شود و اين به اين دليل است که يکي از مهمترين اصول جوجيتسو بهره گيري از حداقل تلاش براي دستيابي به حداکثر نتيجه است . استفاده از اين اصل به فردي با جثه کوچکتر امکان شکست حريفي بسيار بزرگتر را مي دهد. جوجيتسو از اصول اهرم و تعادل و مومنتوم براي بهره بردن از قدرت خود حريف براي شکست او استفاده مي کند.

جوجيتسو سبکي از مبارزه بي سلاح سنتي ژاپن است . نگارش صحيح آن در زبان ژاپني jujutsu است. البته jujitsu و jiu-jitsu در زبان انگليسي بريتانياني املاهاي مرسومي مي باشند.

Ju  معني "انعطاف پذيري " ، "سازگاري" ،"تسليم شدن" مي دهد و jitsu معني شکل مبارزه يا تمرين است .

در نتيجه جوجيتسو  معني "ورزش رزمي تسليم شدن (martial practice of giving way) و يا به صورت گسترده تر ، " بکار بستن فداکاري بدون تسليم شدن" است.

برخلاف تصور عموم، جوجيتسو معني "هنر ملايم"(gentle art) نمي دهد و بسياري از تکنيک هاي جوجيتسو از ملايمت بدور اند . البته در واقع تنها نيروي کمي براي اعمال تکنيک هاي جوجيتسو نياز است . قدرت عامل مهمي در اکثر تکنيک هاست، اما قدرت مي بايست براساس اصل seiryoku-zenyo که حداکثر استفاده کارآمد از انرژي است ، اعمال شود.

ايزو ماتائمون  (iso mataemon)،استاد جوجيتسو،درباره جوجيتسو اينگونه نظر مي دهد:

"بهره گيري از قدرت در جوجيتسو بسيار لازم است، اما اين قدرت زياد زماني که از اصل ju استفاده مي شود به کار نمي رود . وجه ديگري از استفاده از قدرت بايد در ذهن به وجود آيد . از اولين مراحل پيشرفت جوجيتسوکار ، او مي بايست هميشه مراقب باشد از تکيه بر قدرت فيزيکي خود اجتناب کند، چرا که مانعي در راه پيشرفت او به سوي کسب مهارت هاي تکنيکي است . پس از آنکه کارآموز توانايي قابل توجهي در تکنيک کسب نمود، آنگاه استفاده از قدرت مجاز است و در واقع براي موثر بودن در رويارويي با حريف بسيار ضروري است.در اين حالت  جوجيتسو " انعطاف پذير" است .

جوجيتسو برخلاف تصور عموم مي تواند هم هجومي و هم دفاعي باشد . اگرچه فلسفه انواع هنرهاي رزمي معمولا بر آرامش و خودداري تکيه دارد، حمله و خنثي سازي حرکت نيز در زمان هاي مناسب است و جوجيتسو براي چنين شرايطي مناسب است.

تاريخچه جوجيتسو

تاريخ ژاپن را مي توان به هشت دوره تقسيم نمود:

-                     دوره باستان، پيش از 650 ميلادي

-                     دوره نارا(nara)  از 650 تا 793 ميلادي

-                     دوره هيان(heian)  از 794 تا 1191 ميلادي

-                     دوره کاماکورا (kamakura)  از 1191 تا 1336 ميلادي

-                     دوره مورو ماچي (murimachi) يا آشيکاگا (ashikaga)  از 1337 تا 1563 ميلادي

-                     دوره آزوچي (azuchi) يا موموياما (momoyama) از 1563 تا 1602 ميلادي

-                     دوره ادو (edo)  يا دوره توکوگاوا (tokugawa)   از 1603 تا 1867 ميلادي

-                     دوره مدرن يا ميجي  (meiji)  از 1868 تاحال حاضر

اولين نشانه از تاکتيک هاي شبه جوجيتسويي(مشابه جوجيتسو) در ژاپن به دوره باستان باز مي گردد.در kojiki ، نوشته تاريخي نشانه اي از کشتي و مبارزه اي مرگبار مشاهده شده است اين مبارزه که در سال 23 پيش از ميلاد مسيح به وقوع پيوست، معمولا به عنوان ريشه سوماي (sumai)   که سبک مبارزه اي کشتي sumo است محسوب شده و به سبک هاي مختلفي از مبارزه بدون سلاح منجمله جوجيتسو بسط يافته است.

در طول دوره نارا، سوماي و سومو توسط خاندان سلطنتي حمايت مي شدند. اين دو سبک در دوره هيان توسعه بيشتري يافتند و استفاده از سلاح هاي اصلي "بو" ، "نيزه" و شمشير به همراه آنها رواج يافت.آتمي (atemi) ، هنر ضربه زدن به نقاط اساسي بدن با بخش هاي انتهايي اين سلاح ها در مبارزات نزديک به کار مي رفت . اين تکنيک ها بخشي از چيزي که بعدها جوجيتسو ناميده شد را تشکيل دادند.

دايتو ريو جوجيتسو Daito Ryu jujitsu يا آيکيجوجيتسو Aikijujitsu  سنت رزمي که در طول اين دوره پديدار شدند پايه اي براي آيکيدو مدرن شد.

در طول دوره کاماکورا، عصر ژاپن فئودال، دسته هاي نظامي (bushi) توسعه تکنيک هاي گلاويز شدن را که بخش مهمي از جوجيتسو است را سرعت بخشيدند.اين تکنيک زماني که سلاح اصلي ، علي الخصوص چاقو يا شمشير کوتاه در مبارزات نزديک از دست مي رفت به کار گرفته مي شدند . يورومي کومي- اوچي (Yoromi kumi-uchi) شکلي از گلاويز شدن بود که عليه حريف تمام زره پوش به کار مي رفت.اگر چه اين تکنيک ها براي مبارزان زره پوش ايجاد و بسط يافته بودند،اصول آن به آساني قابليت تعديل به مبارزات بدون سلاح و زره را داشتند.

تن شين شودان کاتوري شينتو ريو (Tenshin Shodan Katori Shinto Ryu)  در سده 1400 ميلادي ، در طول دوره موروماچي پايه گذاري شد و اين سنت را تبديل به قديمي ترين و بانفوذترين سيستم رزمي در ژاپن نمود.اين سبک شامل شامل از گلاويز شدن به نام ياوارا-گي (yawara-ge)  به معني "صلح ساز" بود که مستقل از سلاح ها مي شد از آن استفاده نمود، البته معمولا با سلاح هايي چون کوداچي (kodachi) –  نوعي شمشير کوتاه – به کار مي رفت و تمايل چنداني به استفاده از سلاح هاي اصلي با آن نبود . مياموتو موساشي شمشير زن بزرگ ژاپني ياوارا- گي (yawara –ge) را فراگرفت و توانايي هاي فراوان خود را در کاکوشي- جيتسو (Kakushi-Jitsu)  ، هنر استفاده از سلاح هاي کوچک و پنهان شدني ارائه داد . سيستم رزمي ديگر، موسو- جيکدان ريو (Muso-Jikidan Ryu) ، شامل 100 تکنيک مبارزه در حالت زره پوشيده بود که جمعا yawara-ge  - فروتني، خونسردي و نرمي – ناميده مي شدند . مجددا اين تکنيک ها مي توانستند با يا بدون سلاح به کار روند.تمامي اين هنرها در شکل گيري هنري که ما امروزه آن را جوجيتسو مي ناميم موثر بوده اند.

توسعه جوجيتسو در مبارزات بدون سلاح

از 1467 تا 1574 ، مخصوصا در طول دوره موروماچي ، جنگ هاي داخلي موجب توسعه تمامي هنرهاي رزمي شدند . تکنيک هايي  که بعدها جوجيتسو را شکل دادند همچنان در درجه دوم هميت نسبت به سلاح قرار داشتند . البته اين تکنيک ها ، مبارزات نزديک با سلاح را تقويت مي نمودند.به عنوان مثال،تاکنوچي ريو (Takenouchi Ryu/Takeuchi Ryu)  که در سال 1532 ميلادي پايه گذاري شد،تکنيک هاي مبارزه عليه حريفي مبلس به زره سبک ، دستکش و ساق پيچ نظامي بود. اين تکنيک هاي شبه جوجيتسويي کوگو سوکو (kogu soku) يا  کوشي نو ماواري koshi no mawari  ناميده مي شدند.

 دوره آزوچي يا موموياما نسبتا صلح آميز بود در نتيجه توسعه تکنيک هاي بدون سلاح ادامه يافت. اصطلاح کومي اوچي kumi-uchi ناگهان اصطلاحي براي تمام هنرهاي مبارزه با دستان خالي در اين دوره شد.

دوره ادو يا توکوگاوا دوره بسيار مهمي براي جوجيتسو بود چرا که در اين دوره حمل سلاح براي غير اشراف و افراد عادي ممنوع شد.بنابراين آنها روي به سوي سبک هاي مبارزه بدون سلاح آوردند.در طول اين دوره اصطلاح جوجيتسو با اين سبک ها عجين گشت و جاي اصطلاح کلي "کومي اوچي " را گرفت. اما غير اشراف و افراد عامي مشکل کمبود تجربه رزمي – تجربه و مهارت در سلاح که فرد غير مسلح تجربه مي کند – داشتند و همچنين  مشکلاتي در آموزش لازم براي ايجاد سيستم هاي موثر رزمي داشتند. دراين سبک هاي متداول "جوجيتسو" همانطور که بودند به سرعت مورد استفاده افراد جاني و افرادي که کارشان بيرون انداختن مزاحمان از قمارخانه ها و ميخانه ها بود قرار مي گرفت. سربازان به استفاده از سبک هاي مبارزه خود ادامه دادند ، اما اين سبک ها درون ريو (Ryu)  سري مي ماند و بيشتر محدود به خانواده و يا اعضاي طايفه بود.برخي از مدارس جوجيتسو در طول اين زمان زيباتر شدند و شروع به توسعه کاربرد و استفاده از هنر به شکل نظامي فلسفي و روحاني به همراه آمادگي براي مبارزه نمودند.

جوجيتسو معمولا در طول دوره ادو ، ياوارا (yawara) ناميده مي شد.در اواخر سده 1600، سکي گوچي ريو (Sekihuchi Ryu)  ،شامل سبکي از ياوارا بر اساس سومو(Sumo)  و مناسب براي کاربرد سلاح بود. اوگوري ريو (Oguri Ryu)  در سال 1616 پايه گذاري شد و شامل تکنيک هايي با نام واجيتسو         (wajitsu)- هنر نرمي و لطافت – بود. اين تکنيک ها شکل تغيير يافته کومي- اوچي (kumi-uchi)  براي کاربرد عليه حريفاني با لباس هاي خياباني دوره ادو بودند.ناگو ريو(Nago Ryu) شامل تاي جيتسو             (Taijitsu) ، اصطلاحي کلي براي تکنيک هاي بدون سلاح در اين دوره بود.اين سبک با تکنيک هاي kakushi-jitsu آن نيز شناخته مي شود.

توسعه جوجيتسو به شکل نظامي فلسفي

کيتوريو جوجيتسو در دوره ادو پايه گذاري ش

آداب تاتمی

آداب تاتمی هنرهای رزمی در میانه درگیری ها و جنگ ها به وجود آمدند مردم مختلف درنقاط جغرافیایی متفاوت و با فرهنگ های گوناگون و البته نیازها ، امکانات و تکنولوژی زمان خود ، روشهای مختلف جنگی را انتخاب کردند.

 مردم ژاپن با فرهنگی خاص و با اعتقاداتی که از روش زندگی خود داشتند پایه گذار روش جنگی خاصی شدند که امروزه ما آن را جوجیتسو می نامیم . هدف از نگارش این مطلب عنوان کردن تاریخچه و یا مقایسه هنر رزمی جوجیتسو با دیگر روشهای رزمی نیست . بلکه اعتقاد دارم به رسم امانت داری و احترام ، بهتر است روش درست و آداب رسمی رفتار بر روی تاتمی جوجیتسو را به همه نو آموزان و هنرجویان  یاد آور شوم .

 این درست است که برای مسابقه دادن نیاز به بدنی ورزیده و دانستن فنون قوی داریم ولی قبل از آن نیازمند منشی محترمانه هستیم تا همه رقیبان بدانند که ما مردمانی با فرهنگ آداب دان و قابل احترام می باشیم . فضای تمرین می باید دارای نور و گردش هوای مناسب و همچنین از آراستگی مناسب برخوردار باشد . حجم بسیار زیاد از تصاویر و المانهای بصری که باعث انحراف تمرکز هنرجویان میگردد بهتر است در مقابل درب ورودی یا در فضائی خارج از محل تمرین به نمایش گذاشته شود .

محیطی که بوسیله کف پوش مخصوص سالن تمرین پوشیده شده را تاتمی میگویند . این پوشش می باید دارای ضخامت و کیفیتی باشد که در هنگام زمین خوردن هنرجویان از آسیب دیدگی جلو گیری کند. در زمان نه چندان دور تاتمی ها را از الیاف فشرده ساقه برنج درست میکردند و امروزه از الیاف مصنوعی برای این کار استفاده میشود. در سالن های بزرگ به وسیله شبکه ای از چوب که قابلیت ارتجاعی داشته در زیر صفحات تاتمی استفاده میکنند ، تا در زمانی هنر جویان بر روی آن تمرین و برخورد میکنند تاتمی ارتجاعیت بیشتری داشته باشد.

 تاتمی می باید به راحتی تمیز شود و هر چند مدت یک بار جابجا شده تا هم زیر آن تمیز شود و هم اینکه قسمتهایی که فشار و حرکت بیشتری بر روی آن است جابجا شده و عمر تاتمی افزایش یابد .

 لباس هنرجویان جوجیتسو به رنگ سفید و از جنس کتان با بافت درشت  میباشد.  این لباس شامل بر شلوار ، کت و کمربند بوده و به نام گی نامیده می شود. هنرجویان خانم از یک        تی شرت سفید در زیر کت استفاده می کنند. اندازه قد شلوار نباید از قوزک پا بلند تر و از 4/3 ساق پا کوتاه تر باشد . قد کت باید تا زیر باسن و طول کمربند در زمانی که دور کمر بسته میشود از هر طرف در حدود 30 سانتیمتر از گره کمربند درازتر باشد . همیشه سمت چپ گی بر روی سمت راست آن قرار می گیرد . از آنجائی که در ژاپن استفاده از شمشیر مرسوم بوده ، در زمان از غلاف بیرون کشیدن شمشیر اگر لبه سمت راست بر روی لبه سمت چپ پیراهن قرار میگرفت ممکن بود قبضه شمشیر در لبه پیراهن گیر کند و این برای مبارز بسیار خطر ناک بود.

چگونگی پیدایش هنر های رزمی

هرچند تاريخ هنرهاي رزمي پيچيده بوده و چندان با دقت ثبت نشده است، اما آثار و شواهدي که از هنرهاي رزمي اوليه در دست است نشان ميدهد که از ابتدا شکلهاي فراواني از هنرهاي رزمي وجود داشته است و هرکدام به طور جداگانه آغاز شده و شکل گرفته اند. اما به طور کلي، بعضي تمدنهاي خاص، تاثير فراوان و بيشتري بر شکل گيري هنرهاي رزمي داشته اند. 

تاريخ هنرهاي رزمي معاصر بيشتر به فرهنگ آسيايي نسبت داده ميشود اما در حقيقت هزاران سال است که در هر سرزمين، اشکال مختلفي از هنرهاي رزمي وجود داشته و دارد. در يونان و روم باستان شکلي از هنر رزمي به نام پانکراسيون وجود داشته است که هنر قدرت محض بوده است. اين هنر شامل ترکيبي از شيوه هاي مبارزه مانند کشتي، پرتاب قلاب و گرز و تور افکني بوده است. همچنين از تکنيکهاي مشت زني نيز در آن استفاده ميشده است. قديمي ترين مدرک از وجود پانکراسيون به 700 سال قبل از ميلاد برميگردد اما نشانه هايي وجود دارد که اين هنر رزمي مدت بسياري قبل از اين دوره نيز وجود داشته است و هنوز هم در يونان به آن پرداخته ميشود.

کشتي سامبو که در سال 1938 توسط کميته فرهنگ سلامت جسمي در اتحاد جماهير شوروي به عنوان يک ورزش شناخته شد نيز ريشه در دوران باستان دارد و اين شيوه مبارزه در حال حاضر در ارتش روسيه براي مبارزه تن به تن تدريس ميشود. در حال حاضر سامبو روسي توسط فدراسيون جهاني کشتي آماتوري، به عنوان يکي از سه روش بين المللي کشتي شناخته شده است و روز به روز محبوبيت بيشتري مييابد.

روميان باستان هم با شيوه اي متفاوت به هنرهاي رزمي ميپرداختند. آموزش هنرهاي رزمي رومي شامل تدريس تلفيقي از سلاحها و سپرها با حرکات بدني است. دليل اين کار نيز واضح است، مسابقات مهارتهاي جنگي آن زمان معمولا به مرگ ختم مي شد و حريف لزوما انسان نبود. روميان باستان از تماشاي نبرد منجر به مرگ انسان و جانوران وحشي بسيار لذت ميبردند! اين شيوه مبارزه، استفاده از اسلحه را ضروري ميکرد و در عين حال موجب پيدايش تکنيکهاي رزمي بسيار موثري شد که در طول زمان همچنان کارآمد باقي مانده اند. 

علي رغم اينکه بيشتر تمدنها به نوعي از هنرهاي رزمي ميپرداخته اند، اکثر روشهاي معاصر مبارزه تن به تن، ريشه در فرهنگ آسيايي دارد. با توجه به پيشينه هنرهاي رزمي در چين که به حدود 5000 سال قبل از ميلاد برميگردد، شکي نيست که نقش چين در شکل گيري اين فنون بسيار پر اهميت بوده است. هرچند مورخين بسياري از تکنيکهاي رزمي چيني را به بودي دارما راهب هندي - شخصي که آيين ذن بوديسم را به چين آورد - نسبت ميدهند، مدتها قبل از آمدن او، در چين باستان به انجام حرکات و فنون رزمي پرداخته ميشده است و البته نبايد نقش بودي دارما را در پيشبرد و حفظ فنون هنرهاي رزمي چين ناديده گرفت.

تاثير ژاپن نيز بر هنرهاي رزمي بسيار قابل توجه بوده است. کاراته، که در اصل در اوکيناوا  به وجود آمده است، در سال 1921 در ژاپن به رسميت شناخته شد اما مدتها قبل از آن به ژاپن رسيده و به کار ميرفت. کيودو يا روش کمانگيري، يکي از قديمي ترين هنرهاي رزمي شناخته شده در ژاپن است و نوعي تير اندازي با کمان است که حدود 2000 سال قبل به حد کمال رسيده و امروز نيز ورزشي زنده و پرطرفدار است. 

ورزشهاي موثر کره بر هنرهاي رزمي عبارتند از تاي کوون دو  و هاپکيدو . قدمت تاي کوون دو به 1300 سال قبل برميگردد و قديمي ترين هنر رزمي زنده کره است. در اين روش، بسياري از فنون و فلسفه چيني ديده ميشود که توسط راهبان بودايي که ابتدا در چين آموزش ديده بودند، به کره منتقل شده اند. 

تاريخ هنرهاي رزمي به اندازه شيوه هاي آن، متنوع و گوناگون است. اما يک عامل مشترک در بين تمام آنها وجود دارد و آن نياز به دفاع شخصي است. بعضي از اين فنون بسيار عملي تر از انواع ديگر آن هستند اما ميتوان گفت که هر هنر رزمي به مبارز اين امکان را ميدهد تا با روشي متمايز و موثر به دفاع ازخود بپردازد. هنرهاي رزمي سنتي به دو دسته ملايم و خشن تقسيم ميشوند البته هر دو دسته داراي عناصري از روش ديگر را در خود دارند و اين قاعده کلي و اصلي هر ورزش است که آنرا در دسته ملايم يا خشن جاي ميدهد. 

تاي کووان دو، با طرز قرارگيري خشک و محکم و ضربه هاي قدرتمند سبکي خشن شناخته ميشود. مبارز طرفدار اين روش، حمله ها را با سرعت و قدرت جواب ميدهد و با پيش قدم شدن در حرکت، کنترل مبارزه را به دست ميگيرد. تاي چي چوان (Tai Chi Chuan) براي فنون نرم و طفره آميزش شهرت دارد که خشونت را نه با زور که با برگرداندن نامحسوس حرکت به سمت حريف، جواب ميدهد. در واقع اصطلاح ملايم و خشن ربطي به موثر بودن حرکات براي برنده شدن در مبارزه ندارد بلکه به شيوه تفکر حاکم بر کل آن دلالت ميکند.

بيشتر فنون بسيار موثر رزمي ترکيبي از هر دو دسته هستند و با درهم آميختن عناصري از هر دو روش، به شيوه اي بسيار کارآمد در دفاع شخصي مبدل ميشوند. روش مدرن مبارزه، در تقابل با روش سنتي هنرهاي رزمي، عناصري را از هنرهاي متفاوت رزهي با هم ترکيب کرده و به روش عملي ديگري در دفاع شخصي دست يافته اند. در سبک جيت کوندو (Jeet Kune Do) از اين ديدگاه در شکل دادن به فنون رزمي استفاده شده است. درک اين مطلب بسيار اهميت دارد که پرداختن صرف به فقط يک آيين رزمي برخلاف شيوه دفاع شخصي است که در روشهاي مبارزه تن به تن مدرن به کار ميرود. گرفتن عناصر عملي از هر روش مبارزه و تبديل آنها به يک روش شخصي، چيزي است که سبک جيت کوندو آموزش ميدهد. حفظ انعطاف در مبارزه و خشک و قابل پيش بيني نبودن حرکات به حرکاتي نرم و خودانگيخته منجر ميشود. درک روشهاي ملايم و خشن به مبارز اين امکان را ميدهد که در مراحل مختلف مبارزه خلاقانه عمل کند. 

انواع هنرهاي رزمي آسيايي که امروز مورد استفاده قرار ميگيرند عبارتند از : 

• دو (Do) : روش، شيوه، راه رسيدن به ديدگاه شخصي. 

• جيتسو (Jitsu) : فنون و تکنيکها (در هنر مبارزه). 

• آيکيدو (Aikido) : فن شجاعت و هماهنگي، هنري رزمي شامل قفل شدنها، حرکات سريع، پرتابها و هماهنگ سازي. 

• آيکي جيتسو (Aikijitsu) : روشي مانند آيکيدو با تاکيد بر تکنيک. 

• بوجوتسو (Bujutsu) : هنرهاي مبارزه در رده جنگجويان ژاپني. 

• بوشيدو (Bushido) : شيوه جنگجويانه. 

• گوشين (Goshin) : دفاع شخصي (محافظت از بدن). 

• گوشين جيتسو (Goshin Jitsu) : فنون دفاع شخصي. 

• جودو (Judo) : ورزشي رزمي بر مبناي پرتاب کردن بدن به سمت مخالف و در زبان عاميانه "جا خالي دادن" و کنار کشيدن از ضربه حريف براي رسيدن به پيروزي. جودو در بين هنرهاي رزمي ملايم قرار گرفته است. 

• جوجيتسو (Jujitsu) : نوع ديگري از روش ملايم مبارزه شامل کنار کشيدنها و قفل شدنها. 

• کاراته (Karate) : روش مبارزه با دست خالي و شامل ضربه هاي سريع دست و پا. 

• کمپو (Kempo) : روش مشت زني. 

• کندو (Kendo) : ورزش شمشير زني ژاپني. 

• تاي کوون دو (Tae Kwon Do) : روش مبارزه کره اي شامل ضربه ها و به معني روش استفاده از دست و پا.

مسابقات قهرمانی کشور رزم ایران در 18 شهریور ماه نود در مجموعه ورزشی شیرودی سالن افراسیابی در حالیبرگزار شد که به جرات می توان گفت تا به امروز این سبک چنین سیستم ، نظم و عظمتی در برگزاری مسابقات را تا به حال تجربه نکرده بود و همه مسایل حاصل نمی شد بجز با پشتیبانی و حمایت رییس سبک استاد محمد رحیم زاده و برنامه ریزی و هماهنگی دقیق و بی نظیر و نظارت بی نقص در بین کلیه عوامل توسط دبیر کاربلد این سبک استاد اکبر خنده ریش و اجرای قاطعانه و بی نقص مرد خستگی ناپذیر این سبک که همواره نوک پیکان هدایت تیم اجرایی قرار گرفته و مسئولیت برگزاری مسابقات بزرگ رزم ایران را بر عهده گرفته است و کسی نیست جز استاد اباذر سهراب زاده و اما مرد پشت صحنه این سبک که به جرات می توان گفت که بیشترین وظایف و تلاش در جهت برگزاری مسابقات و برنامه ریزی در پیشبرد اهداف مسابقات و اجرای هرچه بهتر آن را بر دوش دارد و این مدیر جوان که تجربه و جایگاه خود را مدیون بزرگانی همچون رییس و دبیر سبک و دیگر اساتید است کسی نیست جز استاد سامان عباسیان رییس دفتر سبک رزم ایران.

در این مسابقات که با حضور  220 نفر شرکت کننده در چهار رده سنی نونهالان ، نوجوانان ، جوانان و بزرگسالان و در دو بخش کاتا و کومیته در قالب 24 تیم از استانهایی همچون تهران ، همدان ، قزوین ، قم ، آذربایجان شرقی ، خراسان رضوی ، خراسان شمالی و شهرستان های چالوس ، نیشابور و گلستان برگزار شد تمامی شرکت کنندگان با چنان قدرتی حضور پیدا کرده بودند که گویی هیچ کس به کمتر از قهرمانی راضی نبود و همگی برای قدرت نمایی بر روی تاتمی مسابقات حضور پیدا می کردند.

از نکات مهم این مسابقات فراهم شدن شرایط حضور بانوان و خانواده ها در مکان برگزاری مسابقات بود که در این بین استاد الهام خنده ریش به عنوان نائب رییس بانوان سبک رزم ایران مسابقات را از نزدیک نظاره کردند .

از طرفی نیز حضور پیشکسوتان این سبک که برای تجدید خاطرات سالهای جوانی خود در بین شرکت کنندگان حضور پیدا کرده بودند باعث شد تا سطح فنی مسابقات به بالاترین مرحله خود برسد که در این بین میتوان به داوری زیبای استاد پیشکسوت محمد کرجی در مسابقات نمایشی اشاره کرد و در قسمت آزاد مبارز جویای نامی همچون مسعود کوزه گران در میان دیگر رقبا عرض اندام کرد و تکنیک بی نظیر خود را به رخ کشید و به حق عنوان تکنیکی ترین مبارز را دریافت کرد.

قاضی القضات این مسابقات که سنگین ترین وظیفه را در برقراری عدالت بر عهده داشتند و به عنوان سر داور انجام وظیفه می کردند کسانی نبودند جز استاد محمدحسین آهنی ، استاد محمدرضا فرجی ، استاد امین پورمرز و استاد سامان عباسیان که در این بین اساتید دیگری همچون آقایان ابراهیم زاده ، خدابنده لو ، اردانی ، شکوری ، قلی زاده ، زرنگ ، بکی و بهنام در امر قضاوت دیگر دوستان را یاری نمودند.

در پایان نتایج کلی مسابقات به شرح زیر می باشد :

در رده بندی تیمی : استان همدان به مربیگری استاد زنگنه مقام اول ، تیم انتفاضه از استان تهران به مربیگری استاد نصرالهی دوم ، تیم سهند به مربیگری استاد عباس محمد نژاد سوم

کشتی نمایشی ( کاتا )

نونهالان

مقام اول

1.محمد نوری 2. بشیرنوری    از تیم فدک استان تهران به مربیگری استاد بابائیان و پیرحسین زاده

نوجوانان

مقام اول

1.امیرحسین محمدآبادی 2.محمد دولابی  از شهرستان نیشابور به مربیگری استاد هوشمند

جوانان

مقام اول

سعید شفیعی مجاز ، حسین سیف ، حسین صالحی از تیم تهرانسر استان تهران به مربیگری استاد شمس

مقام دوم

امیرحسین آرزومند ، هادی نجفقلوئی ، محمد عراقی از تیم بهاران استان تهران به مربیگری استاد سید رحیم حسینی

مقام سوم

علی باصری ، رامین زعفرانیه ، میثم تشویشی از شهرستان نیشابور به مربیگری استاد هوشمند

بزرگسالان

مقام اول

مجید سهراب زاده ، مسعود کوزه گران ، محسن فتاحی مهربان  از تیم کارترینگ بین اللملی پرند استان تهران به مربیگری استاد اباذر سهراب زاده و علی بیدگلی

مقام دوم

جواد نکوئیان ، محمدرضا مومنی ، اسحاق ویرادی از استان قم به مربیگری استاد یوسفی

مقام سوم

مجید رضوی ، علی مرادزاده ، امیر  سالاردریایی از استان قم به مربیگری استاد یوسفی

کومیته

نونهالان

وزن 24-

1.ابوالفضل حسینی    از استان خراسان رضوی به مربیگری استاد یگانه

2.سینا صفدری         از استان خراسان رضوی به مربیگری استاد یگانه

3.جواد اسمعیلی        از استان همدان به مربیگری استاد زنگنه

وزن 27-

1.پوریا مرادی           از استان همدان به مربیگری استاد زنگنه 

2.علی نژادعلی          از تیم سهند استان تهران به مربیگری استاد عباس محمدنژاد

3.سهیل خانعلی زاده   از تیم 9 دی تهران به مربیگری استاد سالاروند

وزن 30-

1.بشیر نوری             از تیم فدک استان تهران به مربیگری استاد بابائیان

2.محمد نوری            از تیم فدک استان تهران به مربیگری استاد بابائیان

اهدا جوایز و تقدیر از قهرمانان مسابقات استان تهران

شیهان خنده ریش دبیر سبک رزم ایران با حضور در میان ورزشکاران و قهرمانان دو باشگاه شفیع پور به مربیگری استاد مدیری و فدک باقر شهر به مربیگری استاد پیر حسین زاده از قهرمانان مسابقات استان تهران که در تیر ماه برگزار شد تقدیر کردند و به نمایندگی از سبک رزم ایران هدایایی را به یاد بود تقدیمشان کردند.

شایان ذکر است که در مراسم تجلیل از قهرمان باشگاه فدک استاد فارسیان مسئول استان تهران سبک رزم ایران در این مراسم حضور پیدا کردند و موجب دلگرمی و تشویق بیشتر هنرجویان شدند.

برای مشاهده عکس های بیشتر به ادامه مطلب مراجعه کنید.

آکادمی جوجیتسو مجموعه ورزش امام سجاد ( بهاران ) در تاریخ ۱۹ مهر ۸۹ با حضور اساتید بزرگی همچون سوکه فیروز حبیب پور رییس سبک هوکوتوریو جوجیتسو ِ استاد تیمور فارسی مدان نائب رییس جهانی هوکوتوریو جوجیتسو ِاستاد محمد رحیم زاده دائی رییس سبک رزم ایران ِاستاد علی طاهر نژاد ِاستاد اباذر سهراب زاده ِ استاد رضا مدیری ِاستاد سیف الله سلیمانی ِاستاد حسین آهنی و استاد اصغر یحیی زاده و با حضور هنرجویان به صورت رسمی آغاز به کار کرد.

این آکادمی زیر نظر شیهان خنده ریش دبیر سبک رزم ایران ِ نماینده رسمی جوجیتسو WEBBS در ایران و یکی از برجسته ترین مربیان جوجیتسو کشور فعالیت خود را آغاز کرده و در تمامی استایل های جوجیتسو و رشته رزم ایران مشغول به آموزش ، پرورش و استداد یابی در میان علاقه مندان به این ورزش رزمی میباشد.

این آکادمی واقع در خیابان ۲۰متری ابوذر، خیابان شهید کیانی مجموعه ورزشی امام سجاد (ع) ، روزهای زوج از ساعت ۲۱ الی ۲۲.۳۰ پذیرای علاقه مندان می باشد.

تلفن تماس : ۰۹۱۲۴۱۷۰۳۳۷ شیهان خنده ریش

در روز چهارشنبه مورخ ۹۰.۶.۳۰ آکادمی بهاران شاهد رنگین تر شدن کمربند و ارتقا هنرجویان خود بود. در این روز هنرجویانی که در آزمون فنی رده خود موفق شده بودند توسط شیهان خنده ریش کمربند خود را دریافت کرده و وارد مرحله جدیدی از ورزش شدند.

در پایان پس از پذیرایی از دوستان چند عکس یادگاری گرفته شد که برای همیشه ماندگار خواهد ماند.